Węgry to wino. Różne kolory, smaki, rodzaje. To coś, co jest wizytówką tego kraju. Częścią jego historii i kultury. Degustacja win to zatem obowiązkowy punkt wizyty na Węgrzech, podczas którego nie tylko spróbujesz kilku rodzajów najlepszych trunków, mięs i serów pochodzących od lokalnych producentów z różnych regionów kraju, ale także poznasz historię produkcji i specyfikację najpopularniejszych gatunków.
Table of Contents
Wina węgierskie – Historia
Początki produkcji wina na Węgrzech sięgają V w. n.e. W następnych stuleciach sprowadzono nowe odmiany winorośli z Włoch i Francji. W tym okresie większość produkcji stanowiło wino białe. Podczas okupacji tureckiej (XVI-XVII w.), rozwijała się produkcja wina czerwonego (Bikavér) i białego (z regionu Tokaj). W kolejnych latach sprowadzano nowe rodzaje winorośli i pracowano nad produkcją nowych odmian.
Pod koniec XIX w., za sprawą epidemii filoksery (gatunek mszycy, szkodnik winnic), tradycyjne mieszanki polowe z Egeru i liczne winogrona z Tokaju upadły i zostały zastąpione monokulturami (czyli ogromnymi plantacjami jednego gatunku winogron). Z biegiem czasu pojawiały się również łatwiejsze w uprawie rodzaje owoców. W erze komunizmu stawiano na masową produkcję wina bez troski o jakość produktu. Dopiero od lat 90. ubiegłego stulecia wróciła troska o jakość i zainteresowanie się tradycyjnymi sposobami produkcji.
Wina węgierskie – regiony
- Węgierska kultura wina charakteryzuje się różnorodnością, oryginalnością i niepowtarzalnością. Kraj podzielony jest na sześć obszarów produkcji wina, z których wydzielone są 22 okręgi. Kryteria podziału to:
- gleba
- pogoda
- wilgotność powietrza
- opady
- temperatura
- wysokość nad poziomem morza
Degustacja wina białe – Ezerjó & Estate Furmint
Ezerjó
W okolicy na północ od Székesfehérvár i jeziora Velence kryje się mały region winiarski – Mór, w którym występuje odmiana Ezerjó (w wolnym tłumaczeniu „tysiąc błogosławieństw”). Obecnie to wino jest produktem niszowym, jednakże w ubiegłym stuleciu było 4. najbardziej popularnym gatunkiem na Węgrzech. Ezerjó powstało w pobliżu Dunaju, a do XIX wieku rozprzestrzeniło się na Węgry i Kotlinę Karpacką. Do lat 70. XX w. plantacje Ezerjó zajmowały 14 000 hektarów, chociaż wzrost ten zatrzymał się w połowie lat 80. Obecnie obsadzonych jest tylko kilkaset hektarów, głównie w regionach Mór, Neszmély oraz Kunság na Alföld.
Ezerjó to wcześnie dojrzewająca, wysokopienna odmiana z owocami o wyraźnej kwasowości i cierpkości. Najbardziej orzeźwiające i żywe wina – z nutami cytryny, jabłka i brzoskwini – pochodzą z wapiennych gleb Mór. W zależności od sposobu obróbki owoców z tej odmiany można wyprodukować całą gamę win całą gamę win, od musujących, przez wytrawne, półwytrawne i słodkie wina botrytyzowane.
Wino to ma ogromny potencjał – szczególnie w dobie zmian klimatycznych, gdyż zachowuje swoją wysoką kwasowość nawet w cieplejszych rocznikach. Posiadanie tak wysokiej kwasowości oznacza również, że ma duży potencjał starzenia.
Ezerjó nalezy„Hungarikums”, czyli rzeczy, które są uważane za z natury węgierskie (inne Hungarikums to zupa rybacka z Baja i Cisy, Tokaji aszú, palinka, Unicum, fröccs, Erős Pista, wino musujące Törley, Egri Bikavér, zupa gulyás i papryka).
Estate Furmint
Uwaga: „Tokaj” to nazwa regionu winiarskiego w północno-wschodnich Węgrzech, a „Tokaji” to wino produkowane w regionie Tokaj.
Nieznana jest historia pojawienia się Furmintu na Węgrzech. Niektórzy twierdzą, ze ten szczep przywieźli w okolicach XIII w. włoscy misjonarze, inni, że ta odmiana pochodzi z Serbii. Popularność w regionie zaczęła zyskiwać w XVII, aby w kolejnym stuleciu podbijać inne regiony.
Większość tego szczepu uprawiana jest w regionie Tokaj. Uprawy Furmintu obecne są również w regionie Somló. oraz na północnych brzegach Balatonu. . Poza Węgrami furmint sadzi się również w Słowenii, północnej Chorwacji oraz w Austrii.
Furmint to późno dojrzewająca odmiana o cienkiej skórce, o przenikliwej kwasowości, wysokim poziomie cukru i podatności na atak pleśni Botrytis cinerea, co czyni ją idealną kandydatką do produkcji naturalnie słodkich, niezwykle złożonych win. Wykorzystywana jest również do produkcji win szamorodnych i późnych win słodkich niebotrytyzowanych (bez dodatku winogron zaatakowanych pleśnią). Wino powstaje poprzez macerację ręcznie zebranych winogron w winie bazowym przez 12 do 60 godzin. Poziom słodyczy zależny jest od ilości użytych winogron botrytyzowanych.
Ciekawostka: Do produkcji wina Tokaji zatwierdzono tylko sześć odmian winogoron (z czego 60% to Furmint, a kolejne 30% – Hárslevelű), uprawianych w regionie Tokaj.
Degustacja wina czerwone – Kadarka & Nánai Kékfrankos
Kadarka
Popularne wino o wibrującym smaku czerwonych owoców popularne jest również poza granicami Węgier. Pochodzenie tego wina nie jest jasne. Domniema się, że początki upraw Kadarki miały miejsce wokół jeziora Scutari na granicy czarnogórsko-albańskiej. Wtedy to turecka odmiana Papazkarasi została skrzyżowana z lokalną serbską odmianą Skadarsko. Migrujący Serbowie dotarli na Węgry wraz z nową odmianą, która została szybko zaadaptowana. Wino stało się na tyle popularne, że do XIX wieku 60% winnic zostało przeznaczonych pod uprawę tej odmiany.
Kadarka późno dojrzewa i jest odmianą o cienkiej skórce, podatną na gnicie i mróz, więc w złym roczniku da bardzo mało wina. Co więcej, dojrzewa nierównomiernie, co oznacza, że niektóre winogrona na kiście pozostaną zielone. A to wymaga dużo pracy w winnicy. Ze względu na 'kapryśność’ i trudności w uprawie, podczas trwania reżimu sowieckiego, winorośl została wykarczowana na rzecz mniej kłopotliwych winogron. Pod koniec ery komunistycznej prawie zniknęła z węgierskich winnic. Obecnie trwają prace nad odtworzeniem oryginalnego szczepu winogron, a liczba plantacji powiększa się. Jest to jedno z trzech win z regionu Szekszárd (obok Kékfrankos i Bikavér), które można sprzedawać w specjalnie zaprojektowanej dla regionu butelce. Wersje odmianowe są również coraz częściej produkowane w Egerze i Villány, a także poza współczesnymi granicami kraju na Słowacji, w Serbii i Rumunii.
Klasyczna Kadarka to czerwone owoce, takie jak wiśnia, malina i żurawina, z czarnymi owocami wysuwającymi się na pierwszy plan w cieplejszym roczniku. Jej gładki smak przełamany pikantną kwasowością jest dodatkowo ożywiona dobrą dawką przypraw, których dodatek jest jedną z cech charakterystycznych tego szczepu.
Nánai Kékfrankos
Kékfrankos to jedno z win, których trzeba spróbować. Ta austro-węgierska odmiana jest szeroko uprawiana w Kotlinie Karpackiej i uważa się, że pochodzi z Dolnej Styrii (obecnie części Słowenii). Popularność w regionie ten szczep zyskał już w średniowieczu! Nazwa prawodopodonie pochodzi od „niebieskich franków”, za które wojska napoleońskie kupowały wino podczas okupacji.
Węgry są największym producentem tego wina (głównie region Sopron), jednakże jest to również popularne w Austrii (Burgenland). Podczas okupacji radzieckiej ten rodzaj wina był bardzo popularny w barach. Obecnie to wino o aksamitnym i złożonym smaku czerwonych i czarnych owoców połączonych z nutą piknatności, jest równie popularna jak dekady temu i uważąna za jedną znajlepszych w kraju.
Degustacja wina słodkie – Szamorodnyj
Tokaj jest historycznie ważnym regionem winiarskim Węgier. Jego położenie u zbiegu dwóch rzek — Bodrog i Cisy — zapewnia właściwy klimat dla rozwoju pleśni. Nazwa „Szamorodnyj” nawiązuje do tego, że w przypadku tego rodzaju, botrytyzowanych owoców nie zbiera się pojedynczo z pęczków, jak w przypadku Aszú, ale z całych kiści, które zawierają winogrona botrytyzowane, jak i zdrowe. Kiście są również razem winifikowane bez dalszej selekcji jagód, po wstępnym namoczeniu skórek i łodyg przez sześć do dwunastu godzin.
Słodycz gotowego wina zależy od tego, ile botrytyzowanych jagód znajduje się w pęczkach. Im bardziej botrytyzowane jagody, tym wyższy będzie poziom cukru. Wino można wytwarzać w dwóch stylach – słodkim (édes) i wytrawnym (száraz).
Szamorodni nie jest jednak winem gorszym od Aszú. Smak jest złożonym bogaty z kwaskowatą nutą i ma duży potencjał starzenia. W miarę starzenia zmienia kolor od cytrynowożółtego poprzez złoty i bursztynowy. Wtedy również rozwijają się piękne trzeciorzędowe aromaty i smaki, takie jak orzechy, suszone figi i karmel.
Z czym łączyć wina – deska mięs i serów
Nie ma lepszego połączenia niż dobre wino i ser. Uzupełnieniem tego duetu w czasie degustacji były też lokalne wędliny (pikantna kiełbasa oraz boczek z mangalicy). Dodatkowo na desce podano pikle i dżem malinowy.
Degustacja miała miejsce w Tasting Table – Wine Cellar,
Bródy Sándor utca 9, Budapest 1088, Hungary
Kliknij, aby dokonać rezerwacji.
Jak wspomniałam na początku, dla mnie Węgry = wino (i langosz). Nie wyobrażam sobie wypadu do Budapesztu bez lampki lokalnego wina. Dlatego, podczas ostatniej wizyty w Budapeszcie odwiedziłam Tasting Table Wine Cellar. To klimatyczne miejsce jest idealne do degustacji lokalnych win. Podczas dwóch godzin tam spędzonych, nie tylko spróbujecie wyselekcjonowanych rodzajów win, ale także dowiecie się, z czym je komponować oraz jaka jest ich historia.
To co? Kieliszki w dłoń?
Zainteresowała Cię kuchnia węgierska? Kliknij tu, aby przeczytać o kulinarnym spacerze po Budapeszcie!
Artykuł powstał we współpracy z Taste Hungary.
